โบราณว่าไว้! ข้อห้ามที่ไม่ควรทำ ห้ามเดินข้ามหนังสือ...

ห้ามเดินข้ามหนังสือ ห้ามทำเด็ดขาด!

โบราณว่า “หนังสือตำราเป็นของฟ้า ของสูง อย่าเดินข้าม หาไม่แล้วจะถูกสาปให้กลายเป็นคนโง่เขลา เบาปัญญา ร่ำเรียนศาสตร์ใด หรือทำการงานใดๆ ก็ไม่สำเร็จ”

• ปริศนาข้อห้าม
การเดินข้ามหนังสือทำให้กลายเป็นคนโง่เขลา เบาปัญญา ทำมาหากินไม่ขึ้นจริงหรือ?

• ไขปริศนาข้อห้าม
สมัยโบราณโอกาสเข้าถึงการศึกษามีน้อย สถานศึกษาส่วนใหญ่เป็นวัดที่มีเจ้าขุนมูลนายจากในรั่วในวังมาบวชแล้วเป็นครูสอนตำราให้ลูกหลานชาวบ้าน โดยใช้กระดานชนวนแทนสมุดขีดเขียน ส่วนหนังสือนั้นยังเป็นของหายาก ครูบาอาจารย์ท่านจึงสอนให้รูคุณค่าของหนังสือ เคารพหนังสือเหมือนเคารพครู ใครไม่ถือปฏิบัติตาม ก้าวข้ามหนังสือไปมาอย่างผู้ไม่สำรวมแล้ว ย่อมบ่งบอกถึงผู้ไม่สนใจการศึกษา ไม่สนใจตำรับตำราที่จะประสาทวิชาให้ ฉะนั้นแล้ว ไหนเลยจะก้าวหน้าในวิชาชีพอื่นๆ ได้

คนสมัยก่อนมีรองเท่าให้ใช้กันน้อย การก้าวข้ามหนังสือไปมาอาจพลาดไปเหยียบหนังสือเข้าจนได้ ปกหนังสือก็จะเลอะไปด้วยรอยฝ่าเท้าซึ่งดูไม่ชวนอ่านเอาซะเลย

อีกประการคือ คนไทยถือกิริยามารยาทเป็นเรื่องสำคัญ จะก้าว จะเดินต้องสำรวมกิริยาอาการ การใดจะส่อถึงความไร้สกุลรุนชาติก็ไม่ควรทำ และด้วยกุศโลบายนี้เองจึงกลายเป็นวัฒนธรรมการศึกษามาจนถึงปัจจุบัน

• ความแยบยล ลึกซึ้ง ลึกลับ ของกุศโลบาย
คนไทยโบราณให้ความนับถือเจ้าขุนมูลนาย ผู้มียศถาบรรดาศักดิ์ตามระบบศักดินาดั้งเดิม ซึ่งคนเหล่านี้โดยมากแล้วเป็นผู้มีการศึกษาดี มีเอกสารหลักฐานรองรับ บรรดาผู้ปรารถนาให้ลูกหลานของตนเติบโตเป็นข้าราชการบ้างก็จะขวนขวายหาสถานศึกษาให้บุตรได้ร่ำเรียนเขียนอ่าน เพราะไม่อยากให้บุตรลำบากเหมือนตน เมื่อครูบาอาจารย์ หรือพ่อแม่ เห็นลูก-ศิษย์ก้าวข้ามหนังสือ ย่อมเสียความรู้สึกว่าตนอุตสาห์ไปร่ำเรียน หรือพร่ำสอนวิชาให้ กลับไม่เคารพในตำรับตำรา จึงออกกุศโลบายนำเอาวัฒนธรรมไทยเรื่องกิริยามารยาทมาใช้อย่างแนบเนียน ซึ่งก็ได้ผลเป็นอย่างดี