เปิดตำนานท่าพับเป็ดในสมัยอยุธยา

ท่าพับเป็ดถวายตัวในละครเรื่อง "บุหลันมันตรา"

● เปิดตำนานท่าพับเป็ดในสมัยอยุธยา

ท่าพับเป็ด เป็นท่าที่ถูกกำหนดไว้ในกฎมลเทียรบาลตั้งแต่สมัยอยุธยาและเป็นท่าที่ใช้ในการถวายตัว ซึ่งการถวายตัวเป็นการนำลูกสาวหรือหลานสาว ทูลเกล้าถวายตัวให้เป็นบาทบริจาริกาของกษัตริย์ เพื่อพยุงฐานะทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองของสมาชิกในตระกูลตน การถวายตัวนี้ทำให้พระราชสำนักฝ่ายในคับคั่งไปด้วยสุภาพสตรีที่คอยปรนนิบัติรับใช้กษัตริย์

การถวายตัวเป็นมเหสีของกษัตริย์นั้น พระแท่นบรรทมจะอยู่ใต้เศวตฉัตร ส่วนเจ้าจอมหรือผู้หญิงจากการถวายตัว จะไม่สามารถขึ้นไปนอนบนพระแท่นบรรทมได้ และต้องมีพระแท่นรองเวลาถวายงาน ทั้งนี้เท้าเจ้าจอมจะชี้ไปที่พระแท่นไม่ได้ จึงมีท่ากามสูตรที่จะเก็บเท้าไม่ให้ชี้ ซึ่งท่าพับเป็ดนี้คือการนอนหงายและพับขา 2 ข้างไว้ด้านหลังและนอนทับขาไว้เพื่อไม่ให้ชี้ไปทางกษัตริย์ พร้อมกับเอามือพนมไว้บนหัว เพราะเชื่อว่าเท้าเป็นของต่ำ ไม่สามารถถูกหรือสัมผัสพระเจ้าแผ่นดินได้

● การเตรียมตัวของหญิงสาวในการถวายตัว

หญิงสาวที่ถูกถวายตัวจะต้องผ่านการล้างและอบร่ำอวัยวะเพศอย่างพิถีพิถัน โดยต้องอาบน้ำ ทาขมิ้น และพรมน้ำอบแต่งตัวสวยงาม หลังจากนั้นต้องนั่งบนกระโถนสักพักใหญ่ ซึ่งในกระโถนนั้นจะมีของหอมกลิ่นแรงใส่ไว้ เพื่อรมให้อวัยวะสืบพันธุ์และช่องคลอดนั้นหอม โบราณเรียกการเตรียมตัวนี้ว่า “อบเต่า” เมื่อการเตรียมตัวเสร็จสิ้น หญิงสาวจึงถือว่าพร้อมสำหรับการถวายตัว

ในละครเรื่อง "บุหลันมันตรา" การใช้ท่าพับเป็ดในการถวายตัวถูกถ่ายทอดอย่างละเอียด ทำให้ผู้ชมได้รับรู้ถึงประเพณีและวัฒนธรรมในยุคอยุธยาที่ซับซ้อนและสวยงาม โดยท่านี้ยังถูกนำมาใช้เป็นท่าออกกำลังกายโยคะในยุคปัจจุบันอีกด้วย