"ศรีธนญชัย" สะท้อนนิสัยคนไทย?

เป็นที่รู้ๆ กันว่า "ศรีธนญชัย" นั้น เป็นนิทานพื้นบ้านที่รู้จักกันแพร่หลายของไทย มีตัวเอกของเรื่องคือศรีธนญชัยที่มีภาพลักษณ์เจ้าปัญญา ฉลาดแกมโกง และเป็นตัวตลก

วรรณกรรมเรื่องนี้มีลักษณะเป็นมุขปาฐะหรือเรื่องเล่าของชาวบ้าน ไม่ปรากฏหลักฐานเกี่ยวกับต้นกำเนิด สมัยที่แต่งและผู้แต่ง ต่อมาแพร่หลายในราชสำนักของกรุงเทพฯ ปรากฏในประเทศไทยมากมายหลายสำนวน ทั้งแต่งเป็นร้อยแก้วและร้อยกรอง จากการศึกษาของกัญญรัตน์ เวชชศาสตร์ เมื่อ พ.ศ. 2521

แต่ใครจะรู้ว่า แม้จริงแล้ว “ศรีธนญชัย” ตัวละครหลัก ตัวนี้เป็นคนเจ้าปัญญา เรียกได้ว่าามีเล่ห์เหลี่ยม มีชั้นเชิง มีไหวพริบดี แก้ปัญหาเอาตัวรอดได้ ด้วยไหวพริบความสามารถด้านภาษาเลี่ยงบาลี การเล่นคำ ถนัดตีความหมายของคำที่ไม่มีผู้ใดคาดคิดมาก่อน เป็นความโดดเด่นของเขาคนนี้ 

ซึ้งแน่นมันถ่ายทอดมาจากนิสัยคนไทยนี่แหละ ที่มีมาแต่นมนานแล้วว่า มีเล่ห์เหลี่ยม มีชั้นเชิง แต่ใช้ไปในทางที่ผิดๆ ขึ้โกงเก่ง เอาตัวรอดเก่ง

โดยที่ด้านดีๆ ก็คือคนไทย  รักสงบ ใจกว้างขวางทางลัทธิศาสนาและความเชื่อ  มีความพอเพียงอยู่ในจิตใจ รักความสะบาย

ในด้านไม่ดี ก็มาก คือ ชอบเกียจคร้าน เฉื่อยชา  ขาดคุณธรรม ไม่ซื่อสัตย์  ขี้ขลาด  หยิ่งอวดดี  โลเลไม่แน่นอนไม่มั่นใจในตัวเอง  มัวเมาในกามและการพนัน ชอบสอดรู้สอดเห็น แบบว่าไทยมุงใช่เลย   เอาแต่ใจ ทำอะไรตามใจตัวเองเป็นหลัก

และเคยมีประเด็นที่ว่า การเมืองศรีธนญชัย ในยุคหนึ่ง กำลังทำลายประเทศชาติให้เสื่อมถอยไปทุกด้าน ทั้ง คุณธรรม ศีลธรรม ความยุติธรรม แรงบันดาลใจที่ทำให้อยากเล่าเรื่อง “ศรีธนญชัย”

มีวาทะประมาณว่า นิทานศรีธนญชัยเรื่องนี้ ละม้ายคล้ายกับพฤติกรรมของนักการเมืองไทยไปด้วย ก็ใช่เลย