ปัสสาวะเล็ดปัญหาของผู้หญิง อาการและวิธีรักษาที่ได้ผล

เรียนรู้เกี่ยวกับปัญหาปัสสาวะเล็ดในผู้หญิง สาเหตุและปัจจัยใดทำให้เกิด อาการที่พบ และวิธีรักษาที่มีประสิทธิภาพ เพื่อป้องกันและแก้ปัญหาปัสสาวะเล็ดได้อย่างมีประสิทธิผล 

กลั้นปัสสาวะไม่อยู่...ปัญหาที่ใคร ๆ ก็ไม่อยากเจอ? ปัสสาวะเล็ด เป็นปัญหาพบได้บ่อยกว่าที่คิด โดยเฉพาะปัสสาวะเล็ดผู้หญิงวัยหมดประจำเดือนหรือปัสสาวะเล็ดในผู้สูงอายุ อาการปัสสาวะเล็ดอาจทำให้รู้สึกอับอาย ไม่อยากทำกิจกรรมต่าง ๆ หรือส่งผลต่อความสัมพันธ์ในชีวิตคู่ได้ แต่ไม่ต้องกังวลเพราะปัจจุบันมีวิธีรักษาที่ช่วยให้ผู้หญิงกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีได้อีกครั้ง 

อยากรู้ว่าสาเหตุของปัสสาวะเล็ดคืออะไร ปัสสาวะเล็ดอาการ มีวิธีรักษาอย่างไร และจะป้องกันได้อย่างไรบ้าง ตามมาอ่านบทความนี้กันเลย โดยจะมาไขข้อข้องใจและให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ เพื่อจะได้เข้าใจและป้องกันอาการปัสสาวะเล็ดอย่างดียิ่งขึ้น

ภาวะปัสสาวะเล็ด คืออะไร

ปัสสาวะเล็ด หรือเรียกว่า ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ เป็นภาวะที่ผู้ป่วยมีปัสสาวะเล็ดรอดออกมาจากร่างกายโดยไม่สามารถควบคุมได้ อาการนี้อาจเกิดขึ้นได้บ่อยครั้งหรือเพียงบางครั้ง โดยอาจเกิดจากการไอจนปัสสาวะเล็ด จาม หัวเราะ ยกของหนัก ฉี่เล็ดตอนนอน แม้แต่การเปลี่ยนอิริยาบถ หรือบางคนฉี่เล็ดตลอดเวลา

สาเหตุและปัจจัยใดทำให้เกิดอาการปัสสาวะเล็ด

ปัสสาวะเล็ด เป็นอาการที่หลายคนพบเจอ โดยเฉพาะผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน หรือผู้ที่เคยคลอดบุตรหลายครั้ง อาการปัสสาวะเล็ดเกิดจากปัจจัยหลายอย่างที่ส่งผลต่อระบบปัสสาวะและกล้ามเนื้อที่เกี่ยวข้อง

สาเหตุหลัก ๆ ของปัสสาวะเล็ด ได้แก่:

• ความอ่อนแอของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน: กล้ามเนื้อส่วนนี้มีหน้าที่ค้ำจุนอวัยวะในอุ้งเชิงกราน หากกล้ามเนื้ออ่อนแอลง กระเพาะปัสสาวะหรือท่อปัสสาวะก็จะไม่ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ อาจเกิดจากการตั้งครรภ์ คลอดบุตร ผ่าตัดในอุ้งเชิงกราน หรือแก่ตัวลง ส่งผลให้ปัสสาวะเล็ดได้
• การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน: โดยเฉพาะในผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน ฮอร์โมนเอสโตรเจนลดลง ทำให้เนื้อเยื่อในช่องคลอดหรือท่อปัสสาวะขาดความยืดหยุ่นไม่แข็งแรง ทำให้เกิดฉี่เล็ดบ่อยได้
• ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ: การติดเชื้อทำให้กระเพาะปัสสาวะบีบตัวบ่อยขึ้นหรือรุนแรงขึ้น ส่งผลให้ปัสสาวะเล็ดได้
• โรคทางระบบประสาท: โรคบางชนิด เช่น โรคพาร์กินสัน โรคเส้นโลหิตตีบในสมอง อาจส่งผลต่อการควบคุมการปัสสาวะ
• ใช้ยาบางชนิด: ยาลดความดันโลหิต ยาขับปัสสาวะ อาจมีผลข้างเคียงทำให้เกิดปัสสาวะเล็ด
• การบาดเจ็บ: การบาดเจ็บที่กระดูกสันหลัง เส้นประสาท หรืออวัยวะในอุ้งเชิงกราน อาจส่งผลต่อการควบคุมการปัสสาวะ
• ปัสสาวะเล็ดเกิดจากความอ้วน: น้ำหนักตัวมากเกินไปจะเพิ่มแรงดันในช่องท้อง ทำให้ปัสสาวะเล็ดได้ง่ายขึ้น

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดภาวะปัสสาวะเล็ด ได้แก่:

• เพศ: ปัสสาวะเล็ดผู้หญิงมีโอกาสเป็นมากกว่าผู้ชาย
• อายุ: ผู้สูงอายุมีโอกาสเป็นมากกว่าวัยรุ่น
• ประวัติคลอดบุตร: คลอดบุตรหลายครั้งจะทำให้กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานอ่อนแอลง ส่งผลให้ปัสสาวะเล็ดได้
• ผ่าตัดในอุ้งเชิงกราน: การผ่าตัดบางชนิดอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน ส่งผลต่อการควบคุมปัสสาวะ
• โรคประจำตัว: โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคปอดเรื้อรัง

ปัสสาวะเล็ดมีอาการอย่างไร

ปัสสาวะเล็ดอาการปัสสาวะไหลออกมาโดยไม่ตั้งใจ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้บ่อยครั้งหรือเพียงบางครั้ง อาการหลัก ๆ ที่บ่งบอกว่าอาจมีภาวะปัสสาวะเล็ด ได้แก่

• ปัสสาวะเล็ดขณะไอ จาม หัวเราะ หรือออกกำลังกาย: เป็นอาการปัสสาวะเล็ดพบได้บ่อยในผู้หญิง โดยเฉพาะหลังคลอดบุตร
• ปัสสาวะเล็ดเมื่อรู้สึกปวดปัสสาวะอย่างฉับพลัน: อาจเกิดจากกระเพาะปัสสาวะรู้สึกไวเกินไป
• ปัสสาวะรั่วซึมออกมาเล็กน้อยตลอดเวลา: อาจเกิดจากความอ่อนแอของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน
• ปัสสาวะไม่ออกจนหมด: ปัสสาวะเล็ดเกิดจากการอุดตันของท่อปัสสาวะ
• ปัสสาวะบ่อยขึ้น: อาจเกิดจากการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ หรือความผิดปกติของกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ฉี่เล็ดได้

แนวทางการป้องกันปัสสาวะเล็ด

ปัสสาวะเล็ด แม้จะเป็นปัญหาที่พบได้บ่อย แต่ก็มีวิธีการป้องกันหรือบรรเทาอาการปัสสาวะเล็ดผู้หญิงได้หลายวิธี โดยวิธีเหล่านี้จะช่วยให้ผู้หญิงมีคุณภาพชีวิตดีขึ้นได้

วิธีป้องกันและบรรเทาอาการปัสสาวะเล็ด

• ฝึกกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน: การฝึกกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานเป็นวิธีสำคัญในการป้องกันและรักษาปัสสาวะเล็ด ฝึกกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานหรือเรียกว่าการออกกำลังกายแบบคีเกล (Kegel exercise) จะช่วยให้กล้ามเนื้อแข็งแรงขึ้นและสามารถควบคุมปัสสาวะได้ดีขึ้น
• ควบคุมน้ำหนัก: น้ำหนักตัวมากเกินไปจะกดดันกระเพาะปัสสาวะ ทำให้เกิดการปัสสาวะเล็ดได้ง่ายขึ้น การควบคุมน้ำหนักจึงเป็นสิ่งสำคัญ
• หลีกเลี่ยงของเหลวกระตุ้น: เครื่องดื่มมีคาเฟอีน เช่น กาแฟ ชา โคล่า และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จะกระตุ้นให้ปวดปัสสาวะบ่อยขึ้น ควรหลีกเลี่ยงหรือลดปริมาณการดื่มเป็นวิธีแก้ปัสสาวะเล็ดได้
• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมขับถ่าย: กำหนดเวลาเข้าห้องน้ำเป็นประจำทุก ๆ 2-3 ชั่วโมง แม้ว่าจะยังไม่รู้สึกปวดปัสสาวะก็ตาม หรืออย่ากลั้นปัสสาวะนานเกินไป
• ดูแลสุขอนามัย: ทำความสะอาดอวัยวะเพศภายนอกให้สะอาดอยู่เสมอ เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
• หลีกเลี่ยงยกของหนัก: ยกของหนักจะเพิ่มแรงดันในช่องท้อง ทำให้ปัสสาวะเล็ดได้ง่ายขึ้น
• ปรึกษาแพทย์: หากอาการปัสสาวะเล็ดไม่ดีขึ้น หรือมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาได้ถูกวิธี

แนวทางการรักษาปัสสาวะเล็ด

ปัสสาวะเล็ด เป็นปัญหาพบได้บ่อยในผู้หญิง โดยเฉพาะหลังคลอดบุตร หรือผู้สูงอายุ การรักษาปัสสาวะเล็ดขึ้นอยู่กับสาเหตุหรือความรุนแรงของอาการ ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ คือ การรักษาแบบไม่ผ่าตัด และรักษาแบบผ่าตัด

รักษาแบบไม่ผ่าตัด

• ฝึกกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน (Kegel exercise): เป็นวิธีที่นิยมและได้ผลดีวิธีหนึ่ง การฝึกขมิบกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานเป็นประจำจะช่วยให้กล้ามเนื้อแข็งแรงขึ้น และสามารถควบคุมการปัสสาวะได้ดีขึ้น
• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม: เช่น ลดน้ำหนัก หลีกเลี่ยงของเหลวกระตุ้น ปรับเปลี่ยนเวลาเข้าห้องน้ำ เป็นวิธีแก้ปัสสาวะเล็ด ได้ดี
• การใช้ยา: แพทย์อาจจ่ายยาเพื่อช่วยควบคุมการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะ เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหรือทานยารักษาปัสสาวะเล็ด ยาแก้ปัสสาวะเล็ด
• อุปกรณ์ช่วย: เช่น ผ้าอนามัยสำหรับผู้ใหญ่ หรืออุปกรณ์รองรับภายใน
• กายภาพบำบัด: ช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานหรือแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับท่าทาง ช่วยลดปัสสาวะเล็ดได้

รักษาแบบผ่าตัด

• สำหรับผู้ป่วยมีอาการรุนแรง: ไม่ตอบสนองต่อการรักษาแบบอื่น ๆ แพทย์อาจพิจารณาการผ่าตัด
• ประเภทของการผ่าตัด: มีหลายวิธี เช่น ผ่าตัดใส่สลิงเพื่อรองรับท่อปัสสาวะ ผ่าตัดแก้ไขความผิดปกติของกล้ามเนื้อหูรูด ผ่าตัดยกกระชับอวัยวะในอุ้งเชิงกราน หรือผ่าตัด รีแพร์ มีผลช่วยทำให้อาการปัสสาวะเล็ดดีขึ้นได้ในช่วงแรก แต่เมื่อนานไปอาจกลับมาเป็นซ้ำอีกในระยะ 5 ปีหลังผ่าตัด
• ข้อดี: ผลการรักษาค่อนข้างดี อาการปัสสาวะเล็ดหายไปได้เกือบสมบูรณ์
• ข้อเสีย: มีความเสี่ยงจากการผ่าตัด เช่น ติดเชื้อ บาดเจ็บ และภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ

สรุปเกี่ยวกับปัสสาวะเล็ด

ปัสสาวะเล็ดเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะในผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน สาเหตุมาจากความอ่อนแอของกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน หรือโรคบางชนิด การเลือกวิธีรักษาขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของอาการ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนรักษาที่เหมาะสม เนื่องจากปัสสาวะเล็ดสามารถรักษาให้ดีขึ้นได้ ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้เพราะอาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตได้